به انگیزه­ی هشتاد و دومین سال تأسیس خبرگزاری پارس

تعهد به «صحّت» و «دقّت» در خبررسانی 

شاهرخ تویسرکانی

اندیشه‌ی تاسیس یک خبرگزاری مستقل در ایران، به زمانی بازمی‌گردد که پهلوی اوّل به ترکیه سفر کرد. اقدام کمال آتاتورک نسبت به ایجاد خبرگزاری آناتولی، او را علاقه‌مند کرد تا برای تأسیس خبرگزاری پارس اقدام کند و این اراده در 19 مرداد 1313 به وقوع پیوست.

خبرگزاری کمتر از یک‌سال، زیر مجموعه‌ی وزارت خارجه بود تا آن‌که به اداره‌ی کل انتشارات و رادیو منتقل شد. هدف از ایجاد خبرگزاری پارس که پس از انقلاب به خبرگزاری ایرنا تغییر نام داد، آن بود که به عنوان تنها مرجع رسمی و قانونی خبررسانی در کشور، اخبار را منتشر کند. همچنین مطالب منتشر شده‌ی خود را در اختیار 4 خبرگزاری فعّال آن زمان در ایران (رویترزِ انگلیس، یونایتدپرس و آسوشیتدپرسِ آمریکا، تاسِ شوروی، د.پ.آ از آلمان) که در سفارت‌خانه‌هایشان فعالیّت می‌کردند، قرار می‌داد تا احتمالاً بازتاب اخبار ایران را به دولت متبوع خود، منتقل کنند. 

در سال 1342 و با تأسیس وزارت اطلاعات و جهانگردی، همه‌ی تشکیلات خبرگزاری به آن­جا منتقل شد که شامل 47 خبرنگار و 5 سردبیر بود. دفتر خبرگزاری به همراه رادیو ایران در ساختمان وزارت اطلاعات و جهانگردی در میدان ارک تهران قرار داشت که البته در سال 1354 که خبرگزاری، به عنوان یک سازمان خبری، مستقل (امّا همچنان زیر نظر وزارت اطلاعات و جهانگردی) درآمد، به ساختمان فعلی خبرگزاری ایرنا در دوراهی یوسف‌آباد انتقال یافت و حسین‌قلی جوانشیر، نخستین مدیرعامل آن شد. برای اخبار داخلی و خارجی هر یک دو بولتن و در دو نوبت ظهر  (از ساعت 8 تا14) و شب (از ساعت 14 تا20) به همراه تفسیر اخبار منتشر می‌شد که حجم آن، بستگی به اخبار آن نیم‌روز داشت. جالب آن‌که شب‌ها، یک نفر از خبرگزاری، این بولتن‌ها را در اختیار روزنامه‌هایی می‌گذاشت که منتظر رسیدن اخبار و بستن صفحات روزنامه فردا بودند. بولتن سوّم هم، بولتن غیرمنتشره نام داشت که خبرهای محرمانه و غیرقابل انتشار را در اختیار دربار و نخست‌وزیری و ساواک و هیأت دولت قرار می‌داد که البته در روز فقط یک بار منتشر می‌شد. بعدها بخشی تحت عنوان مانیتورینگ رادیوهای خارجی اضافه شد که در آن صدای اخبار رادیوها با موضوع ایران ضبط می‌شد. یکی دیگر از بخش‌ها، عکس بود که 8 عکاس داشت که از سوی آنها، عکس ظاهر و چاپ و ضمیمه­ی بولتن می‌شد، البته عکس‌ها هم باید از فیلتر عبور می‌کرد. 4 خبرنگار (2 آقا و 2 خانم) و 2 عکاس، اخبار دربار را پوشش می‌دادند، که کارت ویژه داشتند. هر سال یک بار، کلاس‌های آموزشی برگزار می‌شد و نکته­ی دیگر آن‌که، دانستن یک زبان خارجی برای خبرنگار شرط بود. نظم کاری، از ضوابط کار در خبرگزاری بود. 3 غیبت غیرموجه، برابر با اخراج بود. خبرگزاری پارس، در دوران اوج خود چنان مرجع بود که تا پیش از تأسیس خبرگزاری رادیو و تلویزیون ملّی ایران توسط رضا قطبی، اخبار رادیو و بعدها تلویزیون با این عبارت آغاز می‌شد: «اینجا تهران است، رادیو ایران، خبرگزاری پارس گزارش می‌دهد... » بدون شک این نهاد خبررسانی، رسالت خود یعنی ارسال اخبار «صحیح» و «دقیق» را به کامل­ترین شکل ممکن انجام می‌داد. این چند ده خبرنگار، به تنهایی، با پایین‌ترین حقوق (خود من با 250 تومان در سال 1346) برای 35 میلیون نفر جمعیت ایران، اطلاع‌رسانی می‌کردند. خبرنگاران خبرگزاری پارس، نسبت به حرفه‌ی خود، (وظیفه­شناس و مسئولیت­پذیر بودند) و خود را متعهد می‌دانستند، این، رمز موفقیت آنان بود.      


روزنامه ایران 

سه شنبه

 19/5/1395 

شماره 6281